Natuurlijk licht overdag, goed voor je

In deze donkere dagen voor kerst vermindert het daglicht al vanaf een uur of drie. En de lichten in huis gaan aan. Met kunstlicht proberen we de dag te rekken. Zo kunnen we langer doorwerken, onze hobby uitoefenen, gezellig met anderen socializen of nog even ontspannen met een boek, tv of tablet. Maar de impact van kunstlicht op onze gezondheid is niet vergelijkbaar met die van natuurlijk licht.

Lichtsterkte bij zon en bewolking

Licht is leven
Net als gezonde lucht en water is licht een levensbehoefte. Zonder licht groeien planten niet. Wij hebben licht nodig om te zien, om te presteren, ons te concentreren en alert te zijn. Licht werkt via de ogen en hersenen, in op onze organen en hormonen; het regelt onze biologische klok. En dan gaat het om daglicht dat via de ogen binnenvalt, niet om daglicht dat op onze huid schijnt, zo geeft Stichting Onderzoek Licht & Gezondheid aan.

Gevoelig voor lichtschommelingen
Onze biologische klok blijkt heel precies afgesteld te zijn. Schommelingen in het lichtniveau werken direct door. Als in maart de zomertijd start en in oktober de nacht een uurtje langer is, ondervinden veel mensen daar een tijdje last van.

Als de nacht 1 uur korter wordt (zomertijd), hebben velen moeite met opstaan en gedurende de dag voelt men zich moe. Vooral avondmensen. Als de nacht weer 1 uur langer wordt (wintertijd), zijn het vooral ochtendmensen die veel te vroeg wakker worden.

Dit soort plotselinge schommelingen zorgen voor stress in het lichaam. Bij structurele schommelingen (een jetlag of het werken in ploegendienst) kunnen slaapstoornissen ontstaan en allerlei andere gezondheidsgevolgen (waaronder hartfalen).

Licht van buiten
De lichtsterkte van natuurlijk licht, zoals wij die ervaren, is afhankelijk van het weer. Lux (lx) is een eenheid van lichtsterkte en is het aantal lumen per m².

Heldere zonneschijn zomer: 100.000 lx
Bewolkte zomerdag: 20.000lx
Bewolkte winterdag: 10.000lx
Licht binnen: 500lx

In de winter kunnen we buiten dus beduidend minder licht “tanken” dan in de zomer.

Voorkom winterdepressie
Als je een tijd lang onvoldoende buitenlicht ontvangt, zoals in de herfst en winter, word je prikkelbaar, somber, vermoeid, wil je veel slapen en heb je moeite om je te concentreren. Al deze symptomen vallen onder de noemer ‘winterdepressie’. Wil je daar geen last van hebben, volg dan de tips van Mens en Gezondheid.

Tips
▪︎ Ga zo veel mogelijk naar buiten; zeker als het zonnetje schijnt.
▪︎ Ga wandelen, fietsen, in de tuin werken. Bewegen is goed om somberheid tegen te gaan.
▪︎ Gestructureerde dagen met een vast ritme en vaste tijden van opstaan, eten en bewegen, versterken een goed waak/slaapritme, je biologische klok.
▪︎ Eet regelmatig, gevarieerd en gezond.
▪︎ Ga op tijd naar bed. Tijdens de slaap maakt het lichaam het slaaphormoon melatonine aan. Om goed te slapen is een donkere omgeving nodig. Zorg voor een donkere, niet te warme slaapkamer.
▪︎ Ontspan voldoende en doe leuke dingen.
▪︎ Lichttherapie kan een goede uitwerking hebben. Overleg met je huisarts, apotheek, thuiszorgwinkel of een andere relevante organisatie.